Uwiodłeś mnie, Panie, a ja pozwoliłem się uwieść (Jr 20,7). Ten właśnie cytat z Księgi Jeremiasza został wybrany jako motto tegorocznego, już XX Dnia Judaizmu w Kościele katolickim. 20 stycznia br. w Sieradzu już po raz dziewiąty obchodzono uroczyście tzw. „tryptyk męczeństwa Sieradza”, upamiętniający: rozstrzelanie kilkudziesięciu znaczących obywateli miasta (1939), uwięzienie i deportację kilku tysięcy Żydów do obozu zagłady Kulmhof (1942) i śmierć kilkudziesięciu obywateli w wyniku nalotu sowieckiego (1945). Ta ostatnia tragedia, która rozegrała się dokładnie 20 stycznia, stała się motywem, by w Sieradzu Diecezjalny Dzień Judaizmu obchodzić właśnie w tym dniu.

Warto zauważyć, że przed sieradzkimi uroczystościami na warszawskim lotnisku Okęcie, w obecności niżej podpisanego, miało miejsce spotkanie rabina Abrahama Skórki, rektora Latynoamerykańskiego Seminarium Rabinicznego w Buenos Aires i osobistego przyjaciela papieża Franciszka z proboszczem parafii Wszystkich Świętych w Sieradzu, ks. prał. Marianem Bronikowskim, który za swą niezwykłą działalność na polu dialogu katolicko-żydowskiego został w 2014 roku uhonorowany Nagrodą im. ks. Romana Indrzejczyka, przyznawaną przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów, a rok później nagrodą Fundacji Shalom „Strażnik pamięci”. W serdecznej rozmowie rabin z Argentyny podkreślił konieczność wytyczania nowych ścieżek duchowych, które pociągną współczesnych ludzi ku Bogu i pozwolą ocalić blask Biblii w ich sercach i umysłach.

Walka wewnętrzna, konieczność wybierania dobra i poszukiwania woli Bożej były też głównymi elementami refleksji rabina Michaela Schudricha, którego wystąpienie w symbolicznej auli klasztoru Sióstr Urszulanek SJK rozpoczęło oficjalne obchody XX Dnia Judaizmu w Sieradzu. Po serdecznym powitaniu gości przez ks. Mariana Bronikowskiego, Naczelny Rabin Polski, który poprzedniego dnia powrócił z Jerozolimy, uświadomił licznie zebranym słuchaczom, że dylemat Jeremiasza jest udziałem każdego człowieka, który stara się wypełniać wolę Boga i czynić dobro. Niezrozumienie, zjadliwa krytyka, odrzucenie, a nawet prześladowanie są doświadczeniem wielu, którzy głoszą i wprowadzają w życie niewygodne prawdy, na przykład konieczność dialogu między religiami. W tym kontekście docenił odważną i wytrwałą działalność ks. bp. Wiesława Alojzego Meringa, pasterza Kościoła włocławskiego, oraz podzielił się z zebranymi świeżymi doświadczeniami z ważnej i owocnej wizyty w Izraelu przedstawicieli polskich władz z Prezydentem Rzeczypospolitej, Andrzejem Dudą na czele.

Siostra Małgorzata Krupecka (USJK), w wystąpieniu zatytułowanym „Jesteśmy wszyscy dziećmi jednego Ojca…”, przybliżyła służebną działalność św. Urszuli Ledóchowskiej i szarych urszulanek w warunkach pluralizmu religijnego i kulturowego. Sieradzki klasztor urszulanek w okresie drugiej wojny światowej stał się jednocześnie szpitalem polowym, przytuliskiem, jadłodajnią. Największy dramat rozegrał się pod koniec sierpnia 1942 roku, kiedy to Niemcy zamknęli w klasztornym kościele około 4000 Żydów, by po kilku dniach wywieźć ich do pierwszego obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem (Kulmhof). Podczas ich uwięzienia siostry starały się dostarczać pokarmów i napojów, choć taka pomoc była surowo zakazana. Pamięć o tych strasznych wydarzeniach przetrwała dzięki zapiskom siostry Pauliny Jaskulanki, opublikowanym notabene w formie Kroniki okupacyjnej klasztoru sieradzkiego. S. Małgorzata Krupecka podkreśliła, że jerozolimski Instytut Yad Vashem przyznał w 1997 roku tytuł i medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, s. Andrzei Górskiej, późniejszej przełożonej generalnej zgromadzenia, co było symbolicznym uhonorowaniem całego zgromadzenia urszulanek

Tematem wystąpienia ks. Mirosława Mejznera SAC, wykładowcy patrologii na UKSW w Warszawie, była rola pamięci w życiu człowieka. Prelegent podkreślił, że pamięć człowieka nie jest jedynie kroniką i zbiorem informacji, ale jest związana ze sferą rozumu i emocji, dlatego można ją nazwać pamięcią inteligentną i serdeczną. W tym sensie kultywowanie pamięci ważnych wydarzeń z historii, kształtuje osobowość ludzi i nadaje ważną jakość życiu społecznemu. W życiu chrześcijan ta uaktualniająca i uobecniająca się pamięć nosi imię: Eucharystia.

Szczególną wymowę miały słowa pani Ruth Cohen-Dar, wiceambasador Izraela w Polsce. Podkreśliła ona doniosłość soborowej deklaracji Nostra aetate oraz przełomowe dokonania pontyfikatu św. Jana Pawła II na polu dialogu katolicko-judaistycznego, w tym jego pierwszą wizytę w rzymskiej synagodze. Przypominając okrutną próbę drugiej wojny światowej, podziękowała tysiącom bohaterskich Polaków, zwłaszcza tym w Sieradzu, którzy nieśli pomoc prześladowanym Żydom. Pani Ambasador dokonała też otwarcia wystawy „Przyroda Izraela” i zaprosiła wszystkich do odwiedzenia Ziemi Świętej.

Wieńczące słowo do zgromadzonych wygłosił biskup Wiesław Mering. Zauważył, że obchodzone z wielkim zaangażowaniem Dni Judaizmu są realizacją wskazań II Soboru Watykańskiego, by „ożywić i zalecić obustronne poznanie się i poszanowanie, które osiągnąć można przez studia biblijne i teologiczne oraz przez braterskie rozmowy” (Nostra aetate 4). W Polsce ten dialog ma szczególne znaczenie, gdyż historia współistnienia Polaków i Żydów obejmuje całe wieki i niezwykłe bogactwo splecionych ze sobą losów jednostek i społeczności. Biskup Mering podkreślił, że wspólnota wartości i serdeczne więzi, pomimo wszelkich różnic, są drogowskazem dla świata uwikłanego w przemoc, wojny, terror i nienawiść. Przywołując pamięć tych, którzy ryzykowali życie niosąc pomoc Żydom w czasie drugiej wojny światowej, podziękował rabinowi Michaelowi Schudrichowi za odważne i klarowne wypowiedzi, wzywające do obrony chrześcijan, którzy są dziś najbardziej prześladowaną grupą religijną w świecie. Wreszcie zaprosił do serdecznej modlitwy, która rodzi i umacnia poczucie braterstwa. „Nawet gdyby owocem XX Dni Judaizmu w Kościele było tylko jedno szerzej otwarte serce, jedno uwiedzione braterstwem i pragnieniem pojednania sumienie, to już i tak zmienia się świat. Bo przecież innego świata tu, na ziemi, poza ludzkimi sercami nie ma” – skonstatował biskup Mering.

W świat głębokich inspiracji religijnych, kulturowych i ludzkich przeniosła zebranych sztuka zatytułowana Pieśń nad pieśniami. Adaptacja opowiadania Szolema Alejchema, w reżyserii Macieja Wojtyszki i przy znakomitej grze aktorskiej Jerzego Walczaka z Teatru Żydowskiego w Warszawie.

Kolejną odsłoną uroczystości była modlitwa przy ścianie memorialnej. Modlitwom za ofiary drugiej wojny światowej i wszystkich wojen przewodzili rabin Michael Schudrich i ks. bp Wiesław Alojzy Mering. Pierwszy odśpiewał kadysz w języku hebrajskim, natomiast pasterz diecezji włocławskiej zaintonował modlitwę Pańską. Następnie do wszystkich zebranych przemówił wojewoda łódzki Zbigniew Rau oraz prezydent Sieradza, Paweł Osiewała, który podkreślił wagę spotkań międzyreligijnych dla miasta i jego mieszkańców, uczących się w ten sposób szacunku, dialogu i pokojowego współżycia. Pod ścianą memorialną, udekorowaną flagami Polski i Izraela, zostały złożone kwiaty i płonące „światła pamięci”. Uroczystości „tryptyku męczeństwa Sieradza” dopełniła wieczorna msza św. z płomienną homilią ks. prałata Bronikowskiego.

Ks. Mirosław Mejzner SAC