DIECEZJA WŁOCŁAWSKA -KURIA DIECEZJALNA WŁOCŁAWSKA

DIECEZJA WŁOCŁAWSKA -KURIA DIECEZJALNA WŁOCŁAWSKA


Diecezja włocławska od początku związana była z metropolią gnieźnieńską jako jej diecezja sufraganalna. Jedynie podczas zaborów włączono ją do metropolii warszawskiej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, od 1925 r., ponownie została podporządkowana metropolicie gnieźnieńskiemu. Także i współcześnie pozostała w swojej macierzystej prowincji kościelnej.

 

* * *

Niewiele jest diecezji, które przeszły tyle zmian co diecezja włocławska. Były to często zmiany bardzo istotne, dotyczące nie tylko zmian wewnątrz samego urządzenia diecezji i jej podziałów, ale często wiązały się one ze zmianami jej terytorium, a nawet nazwy. Odgrywała ona przedtem jedną z bardziej znaczących ról w dawnej organizacji Kościoła w Polsce. Jej biskupi znaczyli wiele zarówno w odniesieniu do działalności kościelnej, jako ordynariusze wielkiej, a w pewnym okresie największej diecezji na ziemiach polskich, ale także na polu działalności państwowej. Zmienne losy naszej ojczyzny zawsze odbijały się bardzo niekorzystnie na jej losach. Często traciła wiele na korzyść innych, nowo powstających diecezji. W ostatnim okresie bardzo ucierpiała podczas drugiej wojny światowej, dając wielką daninę krwi swoich kapłanów. Z bardzo wielkiej, plasującej się w ścisłej czołówce biskupstw w Polsce, zeszła teraz do roli stosunkowo niewielkiej diecezji. W jednym pozostała wielką - przez złożoność i ciekawość swoich dziejów.

BIBLIOGRAFIA:

K. Rulka, Bibliografia diecezji włocławskiej za lata 1985-1997, KDW 77(1994) s. 220-238; 81(1998) s. 432-450 K. Rulka, Wykaz prac nie opublikowanych dotyczących diecezji włocławskiej przechowywanych w Bibliotece Seminarium Duchownego we Włocławku, KDW 73(1990) s. 269-277 S. Librowski, Plan dwutomowej monografii historycznej diecezji włocławskiej, "Arch., Bibl. i Muz. Kośc." 16(1967) s. 285-294 M. Borucki, Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym, Włocławek 1882 Z. Arentowicz, Z dawnego Włocławka, Włocławek 1928 M. Morawski, Monografia Włocławka (Włocławia), Włocławek 1933 Włocławek. Dzieje miasta, t. 1-2, Włocławek 1999-2000 T. Wojciechowski, Studia historyczne jedenastego wieku, Warszawa 1950 T. Silnicki, Z dziejów Kościoła w Polsce, Warszawa 1960 K. Buczek, Pierwsze biskupstwa polskie, "Kwart. Histor." 52(1938) z. 2, s. 169-209 W. Abraham, Organizacja Kościoła w Polsce do połowy wieku XII, Poznań 1962 M. Gumowski, Biskupstwo kruszwickie, Poznań 1921 S. Librowski, Rola Kruszwicy w dziejach Narodu i Kościoła polskiego, KDW 49(1966) s. 218-230 G. Labuda, Początki diecezjalnej organizacji kościelnej na Pomorzu i Kujawach w XI i XII wieku, "Zap. Histor. Tow. Nauk. w Toruniu" 33(1968) s. 19-60 J. Tazbirowa, Początki biskupstwa na Kujawach, "Przegl. Histor." 53(1962) s. 229-243 S. Chodyński, Włocławska diecezja, w: Encyklopedia kościelna [Nowodworskiego], t. 32, Włocławek 1913, s. 55-80 S. Librowski, Wizytacje diecezji włocławskiej, cz. 1. Wizytacje diecezji kujawsko-pomorskiej, t. 1. Opracowanie archiwalno-źródłoznawcze, z. 1-2, "Arch., Bibl. i Muz. Kośc." 8(1964) s. 5-186; 10(1965) s. 35-206 P. Kriedte, Die Herrschaft der Bischofe von Włocławek in Pommerellen, von den Anfangen bis zum Jahre 1409, Göttingen 1974 S. Librowski, Diecezja włocławska oraz jej wkład w życie Kościoła i Narodu, KDW 49(1966) s. 265-274 S. Librowski, Materiały do dziejów diecezji włocławskiej czasu wojny 1939-1945. Seria 1 - ogólna, "Arch., Bibl. i Muz. Kośc." 38(1979) s. 189-400; 39(1979) s. 279-400 S. Librowski, Diecezja włocławska, w: Życie religijne w Polsce pod okupacją hitlerowską 1939-1945, Warszawa 1980, s. 111-131 B. Kumor, Granice metropolii i diecezji polskich, "Arch., Bibl. i Muz. Kośc." 19(1969) s. 295-305; 20(1970) s. 342-345; 21(1970) s. 375-380 I. Subera, Terytorium diecezji włocławskiej i pomorskiej, "Prawo Kanon." 4(1961) s. 681-768 M. Biskup, A. Tomczak, Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w., I-II, Toruń 1955, "Roczn. Tow. Nauk. Toruńskiego" 58(1953) z. 1; J. Fandikejski, Utracone kościoły i kaplice w dzisiejszej diecezji chełmińskiej, Pelplin 1880; S. Chodyński, Zamiana kościołów w r. 1765, KDW 7(1913) s. 148-150; Dekret o ustanowieniu i określeniu granic nowych diecezji i prowincji kościelnych w Polsce oraz przynależności metropolitalnej poszczególnych diecezji, KDW 75(1992) s. 51-63 K. Bieszk, Walka Zakonu Krzyżackiego o przynależność kościelną archidiakonatu pomorskiego, Toruń 1927, "Roczn. Tow. Nauk. w Toruniu", t. 34 s. 1-53 J. Fijałek, O archidiakonach pomorskich i urzędnikach biskupich w archidiakonacie pomorskim diecezji włocławskiej, Toruń 1877 A. Vetulani, Początki oficjalatu biskupiego w Polsce, "Nova Polonia Sacra" 3(1939) s. 1-56 P. Hemperek, Oficjałaty okręgowe w Polsce, "Roczn. Teol.-Kanon." 18(1971) z. 5, s. 51-73 P. Czaplewski, Wykaz oficjałów gdańskich i pomorskich od 1467-1824, Toruń 1912 S. Librowski, Synody diecezji włocławskiej, KDW 50(1967) s. 82-94 Statuta synodalia dioecesis Wladislaviensis et Pomeraniae, coll. et ed. Z. Chodyński, Varsaviae 1890 J. Gręźlikowski, Recepcja reformy trydenckiej w diecezji włocławskiej w świetle ustawodawstwa synodalnego, Włocławek 2000 S. Chodyński, Konsystorze w diecezji kujawsko-pomorskiej, Włocławek 1914 Nowy podział diecezji, KDW 24(1930) s. 364-366 J. Łaski, Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej, t. 1-2, Gniezno 1880-1881 S. Litak, Struktura i funkcje parafii w Polsce, w: Kościół w Polsce, t. 2, Kraków 1968, s. 259-481 W. Kujawski, Sieć parafialna diecezji włocławskiej od czasów najdawniejszych do końca XV wieku, Warszawa 1971 (mps w BSWł) S. Chodyński, Opisy kościołów diecezji kujawsko-kaliskiej, zamieszczane przy schematyzmach diecezji kujawsko-kaliskiej w l. 1873-1891 J. Fijałek, Ustalenie chronologii biskupów włocławskich, Kraków 1884 S. Damalewicz, Vitae Vladislaviensium episcoporum..., Cracoviae 1642 A. Tomczak, Kancelaria biskupów włocławskich w okresie księgi wpisów (XV-XVIII w.), Toruń 1964 A. Liedtke, Walka księcia Jana Opolskiego Kropidły z Krzyżakami w obronie majątkowych praw diecezji włocławskiej, Toruń 1932 L. Żytkowicz, Inwentarz dóbr stołowych biskupstwa włocławskiego [1598 r.], Toruń 1950 L. Żytkowicz, Inwentarz dóbr stołowych biskupstwa włocławskiego z XVII w., Toruń 1957 S. Chodyński, Biskupi sufragani włocławscy, Włocławek 1906 J. Maciejewski, Działalność kościelna Gerwarda z Ostrowa, biskupa włocławskiego w latach 1300-1323, Bydgoszcz 1996 W. Kujawski, Krzesław z Kurozwęk jako wielki kanclerz koronny i biskup włocławski, w: Studia z historii kościoła w Polsce, t. 8, Warszawa 1987, s. 1-154 S. Librowski, Biskup Hieronim Rozrażewski jako humanista i mecenas, "Arch., Bibl. i Muz. Kośc." 11(1965) s. 201-263 J. Koceniak, Antoni Sebastian Dembowski, biskup włocławski i pomorski, Warszawa 1953 J. Wysocki, Józef Ignacy Rybiński, Rzym 1968 S. Arnold, Władztwo biskupie na grodzie wolborskim w wieku XIII, Warszawa 1921 W. Hensel, A. Broniewska, Starodawna Kruszwica od czasów najdawniejszych do roku 1271, Wrocław 1961 K. Górski, Topografia wczesnośredniowiecznej Kruszwicy, "Studia Wczesnośredniowieczne" 2(1953) s. 37-63 S. Librowski, Z dziejów katedry, a następnie kolegiaty św. Wita w Kruszwicy, "Arch., Bibl. i Muz. Kośc." 15(1967) s. 251-269 W. Abraham, Statuty kapituły w Kruszwicy, "Polonia Sacra" 8(1956) s. 251-315 S. Librowski, Kapituła katedralna włocławska, Warszawa 1949 S. Chodyński, Katalog prałatów i kanoników włocławskich, Włocławek 1914 (rkps w ADWł) S. Chodyński, Trybunaliści z kapituły włocławskiej, Włocławek 1911 S. Librowski, Na śladach wczesnośredniowiecznej kolegiaty i kapituły zamkowej św. Michała w Gdańsku, "Arch., Bibl. i Muz. Kośc." 14(1967) s. 231-245 Proces beatyfikacyjny i kanonizacyjny arcybiskupa Bogumiła w XVII wieku, wyd. B. Bolz, Poznań 1982 J. Nowacki, Bogumił - Piotr II, w: Nasi święci. Polski słownik hagiograficzny, Poznań 1995, s. 112-120 Błogosławiony Maksymilian Maria Kolbe, błogosławiony diecezjanin, KDW 56(1972) s. 101-154 J. Domański, Maksymilian Maria Rajmund Kolbe, w: Nasi święci, Poznań 1995, s. 385-395 Błogosławiony biskup Michał Kozal, KDW 70(1987) s. 164-173 W. Frątczak, Michał Kozal, w: Nasi święci, Poznań 1995, s. 427-436 I. Borkiewicz, Faustyna Helena Kowalska, w: Nasi święci, Poznań 1995, s. 163-174 Męczennicy za wiarę. Słudzy Boży z diecezji włocławskiej, oprac. T. Kaczmarek, [Włocławek 1998] L. Jędrzejczak, Dzieło jego trwa. Sługa Boży biskup Wojciech Owczarek, Włocławek 1997 Patroni miast w diecezji włocławskiej uznani przez Stolicę Apostolską, KDW 82(1999) s. 231-232 Koronacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, KDW 4(1910) s. 154-156 Przygotowania do rekoronacji obrazu Świętej Rodziny w Kaliszu, KDW 67(1984) s. 28-29 IV Międzynarodowy Kongres Józefologiczny i rekoronacja obrazu Świętej Rodziny w Kaliszu, KDW 68(1985) s. 193-239 E. Makulski, Dzieje sanktuarium w Licheniu: objawienia Matki Bożej, Licheń [1993] C. Ryszka, Spotkanie z Licheniem. Przewodnik po sanktuarium, Warszawa 1993 J. Zbudniewek, Dzieje kultu Matki Boskiej Zwycięskiej w Brdowie, Jasna Góra 1983 W. Pogorzelski, Pamiątka koronacji obrazu Matki Boskiej w Charłupi Małej ziemi sieradzkiej, diecezji włocławskiej, Sieradz 1937 (reprint 1997) A. Siwek, Kult Matki Bożej w Charłupi Małej. Studium z teologii duchowości, Warszawa 1988 R. Ukleja, Kawnice. Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia, Piła 1997 S. Chodyński, Seminarium włocławskie, Włocławek 1904 Od wieków kształci pasterzy. Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku, Włocławek 1994 425 lat Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku, [t. 1-2], Włocławek 1995-1997 S. Chodyński, Szkoła katedralna włocławska, Włocławek 1900 S. Chodyński, Szkoła oo. reformatów w Włocławku, Włocławek 1911 S. Chodyński, Szkoła oo. pijarów w Radziejowie i w Włocławku, Włocławek 1911 A. Mietz, M. Pawlak, M. Szczotkowska-Topič, Gimnazjum i Liceum im. ks. Jana Długosza we Włocławku 1916-1949, Bydgoszcz 1995 M. Pawlak, Gimnazjum i liceum sióstr urszulanek we Włocławku w latach 1916-1951, w: tenże, Dawne włocławskie gimnazja (w latach 1876-1939), Bydgoszcz 1998, s. 33-43 S. Librowski, Archiwum Diecezjalne we Włocławku w latach 1945-1958, Włocławek 1958 K. Rulka, Stan badań nad księgozbiorami diecezji włocławskiej oraz postulaty badawcze na przyszłość, "Arch. Bibl. i Muz. Kośc." 26(1973) s. 5-57 S. Chodyński, Biblioteka kapituły włocławskiej, uzup. i wyd. S. Librowski, Włocławek 1949 J. Adamecki, Biblioteka Seminarium Włocławskiego, "Aten. Kapł." 72(1969) s. 304-316 S. Chodyński, Organy, śpiew i muzyka w kościele katedralnym włocławskim, Włocławek 1902 W. Frątczak, Włocławskie czasopisma kościelne w latach 1898-1939, Włocławek 1998 [właśc.: 2000] J. Nowacki, Opactwo św. Gotarda w Szpetalu pod Włocławkiem zakonu cysterskiego (ok. 1228-1285-1358), Gniezno 1934 S.M. Szacherska, Opactwo cysterskie w Szpetalu a misja pruska, Warszawa 1960 W. Kujawski, Zarys dziejów parafii Kazimierz Biskupi (do 1984 r.), Włocławek 1988 (mps w BSWł).


Opracował: Ks. dr hab. Witold Kujawski

 

Wszelkie prawa zastrzeżone © 2011  CMS   Odwiedzin: 13285907 -GOŚCI ONLINE: 27

projektowanie stron www